دیزاینی نە خشە ی ڕۆژهه ڵاتی ناوە ڕاستی نوێ له لایه ن ئیسرائیل و دۆسته كانیه وه له مێژه وه به وه ریاییه وه كاری لە سە ر دە کە ن، بە و جۆرە ی کە لە به رژە وە ندی ئاسایشی ئیسرائیل و هاوپە یمانە کانی ئە مریکا بێت، ئە و نە خشە یە بێ گومان دە سکارییە لە نە خشە ی جۆگراڤیایی ئە و ڕۆکە ی ناوچه کە، بێ شك لە به رژە وە ندی کە مانە تە وە یی و گروپە کە مینە، ئاینی و ئە سنیە کان دا دە بێت . لە سە رە تایی جه نگی غە زە زە وە ئە و کاری گۆڕنکاری لە نە خشە ی جۆگرافی ڕۆژهە ڵاتی ناوین، دە ستی پێ کردوە . تورکە کان چاکدە زانن ئە و گۆڕانکارییانە ی ناوچه کە، به هیچ شێوە ێ لە به رژە وە ندی تورکا نا بێت، به ڵکو به رئە نجام تورکیا دابە ش و لاواز دە کات، هه ر بۆییە تورکە کان ئاگرییان گرتووە لە ترساندا، ئە مریکاو ئە وروپا، زۆر به تایبە تی ئیسرائیل و ئە مریکا، هه ر لە ٢٠٠٣ و سێی وە، کاتێ تورکە کان ڕێگایان نە دا به هێزە کانی ئە مریکاو هاوپە یمانە کانی ئە مریکا، لە کردنە وە جە بهە ی باکوردا بۆ هێرش کرنە سە ر سوپای سە دام، هە ر لە و کاتە وە، ئە مریکاو ئە وروپییە کان، بۆیان دە رکە وت کە تورکە کان چی دی ئە و هاوپە یمانە نین جێگای باوە رو متمانە بن بۆ ئاڵو گۆڕانکارییە کانی ناوچه کە لە ئایندە دا . ئاک پارتی لە و کاتە وە دە سە ڵاتی تورکیای گرتۆتە دە ست، بە نە رمە یە رغە کانی، تورکیا بە رە و دە ولە تێکی توڵتاریی و ئیسلامیە ستایڵ ئە خوانیە دە بات و هە نگاو به هە نگاویش ئایدە ڵۆژیی عوسمانیزم زندوو دە کاتە وە لە ناو کۆمە ڵگایی تورکی دا . تورکیایی ئە ردۆگان چه ندان جار کۆسپ و تە گە رە ی لە ڕێ پیلانە کانی ئە مریکا دروستکردوە لە ناوچه کە دا، هه ر لە سە رە تای شە ڕی داعشە وە هە تا ئێستا لە دژایە تی کردنی پیلانە ستراتیژییەکانی ئە مریکاو هاو پە یمانیە کانی ئە مریکا کار دە کات .
ئاك پارتییە کە ی ئە ردۆگان، دە یان سە ر ئێشە و کۆسپو ڕێگرو پیلانی داڕێژا لە شە ڕی داعشە، به ئاشکرا یارمە تی داعش و گروپە تیرۆریستییە کانی دە کرد، بە چه ندان گروپی تیرۆریستی سە ر به خۆیی و به کرێگراوی دروست کرد، بۆ به گژادانی نە یارانی تورکیا، به تایبە تی لە دژی کوردانی ڕۆژئاوادا، ئە ردۆگان ئە و گروپانە ی به کار دە هێنان، بۆ سە پاندنی خۆی وە ك سوڵتانێکی عوسمانیزم .
ئە وە ی ئە مڕۆکە ئە مریکاو ئە وروپیە کانی نیگارو توڕە کردوە لە شە ڕو ئاڵۆزییە کانی ناوچه کە دا، کردارو هە ڵوێستە دوژمنکارییە کانی تورکیایە، لە وە یشە زیاتر ئە مریکاو هاوپە یمانە کانی توڕە ترو بێ ئومێد کرد بێت، تورکیایی هاو پە یمانیان، به پشتیوانی بوجە وچه کو هێزو تواناو قودرە تی ئە وان، بووە بە خاوە نی ئە و هێزە ی ئە و ڕۆی جیهان و ناوچه کە . لە ئێستادا ئە مریکاو ئیسرائیل و ئە وروپییە کان گە یشتوونە تە ئە و شوێنە ی کە ئیران و ملیشیە کانی ئێران بوونیان لە مڕۆدا، هە ڕە شە ێکی جدیینە بۆ سە ر بە رژە وە ندییە کانیان، لە هە مان کاتیش دا دە ریشکە وتووە لە جولە کانی ئە ردۆگان و باخچە لی لە ئایندە دا زیاتر هە ڕە شە و ترسە بن بۆ سە ر بوونی ئە مریکاو ئیسرائیل و ئە وروپییە کان، نە ك تە نها لە ڕۆژهە ڵاتی ناوە راست بگرە لە ئە وروپاو ئە فریکایش دا .
پە ندێکی کوردی هە یە دە ڵێت : ( دار هە ڵگرە سە گ دز دیارە ) دارە کە ی مستە ر ناتانیاهۆ، قووزە قووزیی خستۆتە باخچە لی و ئە ردۆگان، نە ك هاوارو نوزە نوزە کانیان لە دڵسۆزو پە رۆشیان بێت بۆ تێکچوونی دۆخی ناوچه کە، به ڵکو ئە و هات و هاوارو وە ڕە، وە ڕیان لە ترسی مە رگیانە . لە وە تە ی دە وڵە تی فاشیستی تورك هە یە، بە شی شێری هە بووە لە تێکدانی ئامن و ئاسایش و کوشت و کوشتاری ناو چه کە دا.
هات و هاواری ئە ردۆگان و باخچە لی، بۆ مە رگی ئە و دە وڵە تە شۆڤە نیستییە ئاتاتورکیییە، کە عزرائیلە کانی ئیسرائیلی، وردە وردە لە گیان کێشانیا نیزیك بوونە تە وە . .
